Morula to pierwszy etap rozwoju zarodka powstającego po zapłodnieniu komórki jajowej przez plemnik. Jest to kula zbudowana z niewielkiej liczby komórek, które powstały w wyniku kilkukrotnych podziałów zapłodnionej komórki jajowej.
Pierwszy etap podziału zarodka
Po zapłodnieniu dochodzi do kilku podziałów komórkowych, w wyniku których powstaje zarodek wielokomórkowy nazywany morulą. Jest to pierwszy etap rozwoju zarodka po zapłodnieniu. W pierwszych godzinach po zapłodnieniu zygota (komórka powstała z połączenia gamet) dzieli się na 2, następnie 4, 8 i 16 blastomerów. Te podziały nazywamy bruzdkowaniem i są one możliwe dzięki obecności dużej ilości materiału zapasowego w komórce jajowej.
Komórki powstałe na tym etapie nazywamy blastomerami, ponieważ są zdolne do podziałów i z nich powstanie nowy organizm.
Proces ciągłego podziału komórek
Podziały komórkowe trwają w sposób ciągły, aż do momentu osiągnięcia stadium około 16 komórek. Wówczas tworzy się morula, czyli kula złożona z kilkunastu już nieidentycznych komórek, ponieważ zaczynają się różnicować.
Morula przemieszcza się w jajowodzie w kierunku macicy gdzie będzie się dalej rozwijać. W miarę kolejnych podziałów liczba komórek wciąż rośnie do około 100, tworząc stałą, zwartą strukturę.
Budowa moruli
Morula składa się z 16–32 komórek, które są ściśle ze sobą połączone i ułożone w postaci kulistej. Między komórkami moruli nie ma jeszcze przestrzeni międzykomórkowych.
Komórki tego stadium noszą nazwę blastomerów i są w większości komórkami totipotencjalnymi, co oznacza, że z każdej z nich może potencjalnie rozwinąć się cały organizm. Dzięki temu możliwe jest tworzenie genetycznie identycznych klonów.
Liczba komórek w moruli
Morula zawiera 16–32, a nawet do 100 komórek, które powstały w procesie kilkukrotnego podziału komórki jajowej. Ich dokładna liczba jest zależna od tempa podziałów i może się różnić w zależności od osobnika.
Im więcej podziałów zachodzi i im więcej komórek powstaje, tym morula staje się bardziej kulista. Jest to możliwe dzięki obecności dużej ilości żółtka w komórce jajowej, który stanowi zapas energetyczny i budulec dla dzielących się komórek.
Rozwój moruli w zarodek
W trakcie dalszych podziałów komórkowych morula przekształca się w zarodek na etapie blastocysty.
Na tym etapie tworzą się już dwie grupy komórek:
- Trophoectoderm – warstwa komórek otaczających zarodek, z których rozwinie się łożysko
- Blastocyst – wewnętrzna masa komórkowa, z której powstaną tkanki zarodka.
Komórki te dzielą się i różnicują, aż do momentu zagnieżdżenia zarodka w macicy, co następuje około 6–7 dnia od zapłodnienia. Zagnieżdżenie zapoczątkowuje dalszy etap rozwoju zarodka w ciążę.
Morula stanowi więc kluczowy etap wczesnego rozwoju zarodka, prowadzący do utworzenia z niej wyspecjalizowanych tkanek i narządów organizmu. Jest świadectwem prawidłowego podziału komórki jajowej i stanowi podstawę dla dalszego prawidłowego wzrostu i rozwoju zarodka.
