Poronienie in vitro to strata ciąży powstałej w wyniku procedury zapłodnienia pozaustrojowego, zwanej potocznie in vitro. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym jest dokładnie zapłodnienie in vitro, jakie są przyczyny poronień na tym etapie oraz jakie objawy im towarzyszą. Przedstawimy również możliwości leczenia oraz psychologicznego wsparcia dla par po stracie ciąży in vitro.
Przyczyny poronień in vitro
Wady genetyczne embrionu
Wady genetyczne embrionu stanowią poważny problem, który może doprowadzić do niepowodzeń w zapłodnieniu in vitro lub poronień. Jakie są najczęstsze przyczyny tych wad i na czym one polegają?
Najczęstszą przyczyną jest aneuploidia, czyli sytuacja, w której w komórkach embrionu występuje nieprawidłowa liczba chromosomów. Zamiast normalnej liczby 46 chromosomów, embrion posiada ich mniej lub więcej, co prowadzi do poważnych zaburzeń w jego rozwoju. Aneuploidia może doprowadzić do całkowitego zahamowania wzrostu zarodka, nieprawidłowego podziału komórek lub obumarcia embrionu, co skutkuje niemożnością zajścia w ciążę lub poronieniem.
Oprócz aneuploidii, do innych typowych wad genetycznych embrionów zalicza się translokacje oraz mutacje genowe. Translokacje polegają na przemieszczeniu fragmentu chromosomu w obrębie DNA i “wklejeniu” go w nietypowe miejsce. Zaburza to prawidłową pracę genów i może prowadzić do uszkodzeń embrionu. Z kolei mutacje genowe to spontaniczne, losowe zmiany w obrębie poszczególnych genów. Jeśli dotykają one kluczowych genów odpowiedzialnych za rozwój embrionu, skutkują jego obumieraniem lub wadami rozwojowymi.
Zaburzenia hormonalne
Zaburzenia hormonalne mogą mieć znaczący wpływ na płodność kobiety i powodzenie ciąży. Jednym z kluczowych hormonów jest progesteron, który jest wydzielany przez ciałko żółte w jajnikach. Jego odpowiedni poziom jest niezbędny, aby umożliwić prawidłowe zagnieżdżenie zapłodnionego jaja w macicy. Niskie stężenie progesteronu zaburza proces implantacji zarodka, ponieważ śluzówka macicy nie jest odpowiednio przygotowana.
Warto wiedzieć, że nieprawidłowości w funkcjonowaniu ciałka żółtego, zarówno niedobory jak i nadmiar wydzielanych hormonów, mogą zaburzać owulację oraz proces zagnieżdżania zarodka. Podobny wpływ mają też zaburzenia hormonów tarczycy, takie jak niedoczynność lub nadczynność gruczołu tarczowego. Zarówno niski, jak i wysoki poziom hormonów tarczycy negatywnie wpływa na dojrzewanie komórki jajowej oraz proces implantacji.
Nieprawidłowości macicy
Do najczęstszych nieprawidłowości macicy, które mogą skutkować niepowodzeniami in vitro, zalicza się przede wszystkim zrosty wewnątrzmaciczne. Są to pasma tkanki łącznej, które tworzą się w obrębie mięśnia macicy i zaburzają jej prawidłową budowę. Obecność zrostów może utrudniać zagnieżdżenie zapłodnionego zarodka oraz prawidłowy przepływ krwi do łożyska. W rezultacie dochodzi do poronień.
Kolejnym problemem są wrodzone wady rozwojowe macicy, np. przegrody czy uwypuklenia ściany macicy. Zaburzają one kształt jamy macicy, co również może uniemożliwiać prawidłowe zagnieżdżenie i rozwój ciąży po zapłodnieniu in vitro.
Istotnym zagrożeniem są także stany zapalne macicy, zwłaszcza endometrioza. Procesy zapalne mogą zniszczyć wyściółkę macicy lub tworzyć blizny, które pogarszają warunki do implantacji zarodka i jego prawidłowego rozwoju.
Objawy poronienia in vitro
Kobiety planujące ciążę metodą in vitro powinny zdawać sobie sprawę z możliwych symptomów świadczących o poronieniu.
Do typowych i dających najbardziej jednoznaczne sygnały należy krwawienie z dróg rodnych. Może ono wystąpić nagle i być niewielkie lub obfite, przypominające miesiączkę. Czasem pojawia się brązowa wydzielina lub skrzepy. Krwawienie zazwyczaj towarzyszy bólom i skurczom macicy, które są odczuwane jako bolesne uciski lub kłucia w podbrzuszu. Mogą one występować okresowo lub utrzymywać się przez dłuższy czas.
Niestety najpewniejszym potwierdzeniem poronienia są badania USG lub oznaczenie poziomu hormonu beta-HCG. Brak prawidłowo rozwijającego się zarodka w macicy albo gwałtowny spadek stężenia beta-HCG wskazują na utratę ciąży.
W razie wystąpienia wymienionych objawów po zabiegu in vitro należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem w celu weryfikacji, czy ciąża rzeczywiście została utracona. Ważna jest obserwacja swojego organizmu i reagowanie na niepokojące symptomy. Wsparcie specjalisty pomoże przejść przez trudny okres poronienia.
Minimalizacja ryzyka poronień in vitro
Aby zminimalizować ryzyko ponownej utraty ciąży w przyszłości, konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki i wdrożenie leczenia.
Kluczowe jest wyrównanie ewentualnych zaburzeń hormonalnych. Niski poziom progesteronu wymaga suplementacji tego hormonu przed kolejną próbą zapłodnienia in vitro. Również choroby tarczycy, zarówno niedoczynność jak i nadczynność, muszą być wyleczone przed zajściem w ciążę.
Częstą przyczyną poronień są stany zapalne w obrębie macicy i jajowodów. Wymagają one antybiotykoterapii dobranej na podstawie posiewu. Niekiedy konieczne są także zabiegi chirurgiczne mające na celu usunięcie ognisk infekcji.
Istotne jest także wyeliminowanie wszelkich zmian anatomicznych w macicy, które mogą utrudniać zagnieżdżenie ciąży. Mięśniaki, polipy czy zrosty wewnątrzmaciczne powinny zostać usunięte operacyjnie przed kolejną próbą zapłodnienia in vitro.
W niektórych przypadkach wskazane jest również przebadanie genetyczne embrionów przed ich transferem do macicy. Pozwoli to wykryć ewentualne wady i dobrać zdrowe zarodki o największych szansach na prawidłowy rozwój.
Wsparcie psychologiczne
Poronienie in vitro jest bardzo trudnym przeżyciem zarówno dla kobiety, jak i mężczyzny. Ważne jest wsparcie i zrozumienie ze strony partnera. Warto też skorzystać z pomocy specjalisty – terapeuty lub psychologa. Pomocne mogą być również grupy wsparcia dla par po stracie ciąży in vitro.
Nie należy się załamywać po pierwszym poronieniu IVF. Często kolejne próby kończą się powodzeniem. Kluczowe jest znalezienie i wyeliminowanie przyczyny oraz psychiczne wsparcie.
