In vitro, czyli zapłodnienie pozaustrojowe, to metoda wspomaganego rozrodu stosowana w leczeniu niepłodności. Polega na zapłodnieniu komórki jajowej spermą poza organizmem kobiety, a następnie na wszczepieniu zarodka do macicy. Choć in vitro daje szansę na potomstwo parom z problemami z płodnością, to jednak wiąże się z pewnymi zagrożeniami i kontrowersjami natury medycznej oraz etycznej. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze przeciwwskazania do in vitro – zarówno zdrowotne, jak i psychologiczne oraz etyczne.
Zdrowotne przeciwwskazania do in vitro
In vitro nie jest pozbawione ryzyka dla zdrowia, dlatego istnieją pewne czynniki, które stanowią przeciwwskazania do poddania się tej procedurze.
- Wiek pacjentki – z wiekiem kobiety znacząco zmniejsza się szansa na powodzenie in vitro. U kobiet po 40. roku życia drastycznie maleje liczba i jakość komórek jajowych. Procedura może być mało skuteczna lub wręcz zagrażać zdrowiu.
- Choroby przewlekłe – cukrzyca, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne czy nowotworowe zwiększają ryzyko powikłań in vitro. Mogą też obniżyć szanse na donoszenie ciąży.
- Nadwaga i otyłość – wpływają niekorzystnie na gospodarkę hormonalną, płodność, przebieg ciąży i porodu. Zaleca się redukcję masy ciała przed in vitro.
- Nieprawidłowości macicy – m.in. mięśniaki, polipy czy wady rozwojowe mogą uniemożliwić implantację zarodka lub zagrażać ciąży.
- Choroby przenoszone drogą płciową – nieleczone infekcje narządów rodnych znacząco obniżają szansę na powodzenie in vitro i mogą uszkodzić zarodek.
Psychologiczne przeciwwskazania do in vitro
In vitro to ogromny stres dla organizmu i psychiki. Procedura wymaga silnej kondycji psychicznej, stabilności emocjonalnej i wsparcia najbliższych. Przeciwwskazaniami są:
- Zaburzenia psychiczne – depresja, nerwice, fobie utrudniają przejście przez in vitro i mogą negatywnie wpłynąć na ciążę. Wskazana jest uprzednia terapia.
- Problemy małżeńskie – konflikty, brak wsparcia partnera obniżają szanse powodzenia. Zaleca się wcześniejszą terapię relacji.
- Nastawienie na sukces za wszelką cenę – zbyt duża determinacja prowadzi do rozczarowania i załamania w razie niepowodzeń. Wskazana jest praca nad akceptacją i cierpliwością.
- Brak sieci wsparcia – osamotnienie pacjentki, brak rodziny i przyjaciół utrudniają przejście przez trudny proces in vitro.
Etyczne kontrowersje wokół in vitro
In vitro budzi wiele kontrowersji natury etycznej i moralnej. Jedną z najczęściej podnoszonych kwestii jest status embrionu ludzkiego. Przeciwnicy in vitro argumentują, że życie zaczyna się w momencie zapłodnienia, więc embrion powinien być otaczany taką samą godnością, jak osoba. Tymczasem w procedurze in vitro dochodzi do powstawania nadmiaru embrionów, z których część jest niszczona lub wykorzystywana do badań naukowych. Rodzi to pytania natury etycznej – czy embriony można traktować jak materiał badawczy i czy ich zniszczenie nie stanowi naruszenia prawa do życia.
Kolejnym często poruszanym argumentem przeciwko in vitro jest postrzeganie go jako sztucznej ingerencji w naturalny proces prokreacji. Według przeciwników in vitro, poczęcie dziecka powinno być owocem miłości małżeńskiej, a nie efektem technicznej manipulacji. Uważają oni, że in vitro nieetycznie wpływa na jeden z najważniejszych aspektów ludzkiego życia. Z drugiej strony zwolennicy in vitro twierdzą, że daje ono szansę na poczęcie parom, które bez tej metody nie mogłyby mieć biologicznego potomstwa.
Kolejny zarzut wobec in vitro to możliwość wyboru najlepszych zarodków, co budzi obawy o prowadzenie nieakceptowalnej selekcji. Pojawiają się również głosy ostrzegające przed ryzykiem klonowania embrionów dla celów reprodukcyjnych. Te obawy pokazują, że in vitro niesie ze sobą wiele dylematów natury etycznej, z którymi musimy się zmierzyć.
Alternatywy dla in vitro
Przede wszystkim, w wielu przypadkach niepłodność można skutecznie leczyć farmakologicznie lub operacyjnie, co pozwala na naturalne zajście w ciążę. Leczenie niepłodności u źródła, poprzez terapię hormonalną, leczenie infekcji czy operacje, na przykład mikrochirurgiczne udrożnienie jajowodów, daje szansę na poczęcie dziecka w sposób fizjologiczny. Jest to rozwiązanie bezpieczniejsze i tańsze niż IVF.
Kolejną alternatywą jest adopcja. Choć nie pozwala na posiadanie biologicznego potomstwa, daje szansę na stworzenie pełnej rodziny i wychowanie dziecka pozbawionego opieki. Dla wielu par jest to rozwiązanie dające ogromną satysfakcję i pozwalające spełnić marzenie o dziecku w etyczny sposób.
Warto również rozważyć metodę Naprotechnologii. Oparta jest ona na monitorowaniu cyklu kobiety, leczeniu przyczyn niepłodności i wspieraniu naturalnej prokreacji za pomocą metod medycznych. Jednak w odróżnieniu od in vitro, nie ingeruje w sam moment zapłodnienia, tylko tworzy jak najlepsze warunki do naturalnego poczęcia w organizmie kobiety.
