Decyzja o posiadaniu dziecka jest jedną z najważniejszych życiowych decyzji. Niestety, często zdarza się tak, że z różnych przyczyn nie jest łatwo zajść w ciążę. Wtedy z pomocą przychodzą lekarze, w tym endokrynolodzy, którzy pomagają zdiagnozować i leczyć zaburzenia płodności.
Przyczyny problemów z płodnością
Problemy z zajściem w ciążę mogą mieć podłoże hormonalne lub wynikać z różnych nieprawidłowości w organizmie kobiety lub mężczyzny.
Zaburzenia hormonalne są częstą przyczyną bezpłodności. Najczęstszymi z nich są:
- zaburzenia owulacji i brak jajeczkowania u kobiet,
- obniżona produkcja plemników i zaburzenia w ich ruchliwości u mężczyzn.
Nieprawidłowości anatomiczne również mogą uniemożliwiać zajście w ciążę, np.:
- niedrożność jajowodów,
- endometrioza,
- wady macicy.
Inne przyczyny niepłodności to m.in.:
- zakażenia,
- nowotwory,
- niedobory składników odżywczych.
Niektóre przyczyny leżą po obu stronach, zarówno u kobiety jak i u mężczyzny.
Diagnozowanie niepłodności
Aby zdiagnozować przyczyny niepłodności, endokrynolog przeprowadza szereg badań.
Badania hormonalne pozwalają wykryć zaburzenia w poziomie hormonów płciowych (estrogenów, progesteronu u kobiet, testosteronu u mężczyzn) oraz hormonów odpowiadających za owulację (FSH, LH).
Ultrasonografia pozwala zbadać narządy rodne – macicę, jajniki, wykryć nieprawidłowości, obserwować rozwój pęcherzyków z jajeczkami.
Inne badania to m.in. ocena nasienia u mężczyzn, badania endoskopowe, badania odporności i genetyczne.
Zaburzenia hormonalne u kobiet
U kobiet najczęstsze zaburzenia hormonalne to:
Brak owulacji – przyczyną mogą być zaburzenia w wydzielaniu FSH i LH, choroby tarczycy, nadmierna aktywność sportowa. Może występować również bez wyraźnej przyczyny.
Zespół policystycznych jajników – charakteryzuje się zaburzeniami miesiączkowania, nieprawidłowym wydzielaniem hormonów, torbielowatymi zmianami w jajnikach. Jest jedną z częstszych przyczyn niepłodności.
Niski poziom progesteronu – może utrudniać zajście w ciążę oraz powodować poronienia.
Inne – nadczynność przysadki, przedwczesne wygasanie czynności jajników.
Problemy z płodnością u mężczyzn
U mężczyzn do najczęstszych problemów związanych z płodnością należą:
Obniżona liczba i jakość plemników – może być spowodowana stanem zapalnym jąder, zakażeniami, stresem, niewłaściwą dietą.
Zaburzenia hormonalne – najczęściej niski poziom testosteronu, który wpływa na produkcję plemników.
Problemy z erekcją i wytryskiem – utrudniają lub uniemożliwiają zapłodnienie.
Diagnoza pozwala znaleźć przyczynę i odpowiednio ukierunkować leczenie.
Leczenie niepłodności
W zależności od przyczyny niepłodności, stosuje się różne metody leczenia:
Farmakologia – podawanie leków np. pobudzających owulację, regulujących poziom hormonów.
Chirurgia – operacje np. udrożnienia jajowodów, usunięcia endometriozy, korekta wad wrodonych narządów rodnych.
Techniki wspomaganego rozrodu – inseminacja, zapłodnienie in vitro.
Stymulacja jajeczkowania
Polega na podawaniu leków (np. folitropina, gonadotropiny), które wpływają na dojrzewanie komórki jajowej. Monitoruje się wzrost pęcherzyków jajnikowych.
Umożliwia pobranie dojrzłych komórek jajowych i zwiększa szansę na zapłodnienie.
Inseminacja domaciczna
Polega na wprowadzeniu nasienia do jamy macicy w okresie owulacji.
Zwiększa szansę na zapłodnienie w przypadku mniejszej liczby lub gorszej jakości plemników.
Wsparcie psychologiczne w staraniach o dziecko
Problemy z płodnością są źródłem stresu i obniżają samopoczucie. Dlatego bardzo ważne jest wsparcie psychologiczne:
- poradnictwo i terapia pozwalają lepiej radzić sobie z trudnymi emocjami,
- grupy wsparcia dają poczucie, że nie jest się samotnym w tych problemach.
Pozwalają one zachować równowagę psychiczną i nie tracić nadziei w trakcie starań o dziecko.
Problemy z płodnością mają często podłoże hormonalne, które powinno być diagnozowane i leczone przez endokrynologa. Postęp w medycynie daje coraz większe szanse na posiadanie własnego potomstwa. Jednocześnie bardzo ważne jest wsparcie psychologiczne w tym trudnym okresie.
