Niepłodność to w ostatnich latach znacząco narastający problem. Według danych statystycznych już niemal co piąta para (20%) ma trudności związane z zajściem w ciążę. Jest to sytuacja niepokojąca, a dalsze nasilanie się problemu jest bardzo prawdopodobne. Wynika to z wieku, w jakim najczęściej pary decydują się na powiększenie rodziny. Do kogo się zwrócić w obliczu problemu? Wyjaśnia psycholog i seksuolog kliniczny – dr n. med. Katarzyna Bajszczak.

Wsparcie psychologiczne

Płodność po 30. roku życia znacząco spada, a w dzisiejszej kulturze jest to zwykle pierwszy moment, kiedy młodzi ludzie osiągają stabilność i samodzielność zawodową. W związku z tym często, gdy już zdecydują się na posiadanie potomstwa, napotykają problemy.

Stres i frustracja są tak silne, że dla niektórych par jest to ciężka próba, czasem kończąca się rozpadem związku. Pomoc psychologiczna jest ważna w czasie starań o dziecko. Specjalista pomaga zrozumieć partnerom emocje towarzyszące silnym rozczarowaniom.

Należy pamiętać, że każda reakcja w sytuacji niepowodzenia w prokreacji wymaga indywidualnego podejścia. Psycholog uwzględnia wtedy specyfikę sytuacji, wcześniejsze doświadczenia w tym zakresie oraz rodzaj motywacji. Niepłodność zawsze powinna być rozpatrywana w kontekście pary, dlatego podstawą pomocy psychologicznej powinny być interwencje wspierające utrzymanie dobrych relacji partnerskich i właściwej komunikacji oraz budowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. To ważne elementy wspomagające medyczne interwencje.

Przyczyny niepłodności mogą występować zarówno po stronie mężczyzny, jak i kobiety. Do najczęstszych przyczyn niepłodności męskiej można zaliczyć niską jakość nasienia, zaburzenia hormonalne i genetyczne oraz zaburzenia ejakulacji. U kobiet natomiast najczęstsze przyczyny niepłodności to zaburzenia jajeczkowania, niedrożność jajowodów, brak równowagi hormonalnej oraz inne powiązane ze sobą przyczyny, niekiedy trudne do zdiagnozowania.

Z wieloma czynnikami powodującymi niepłodność lekarze potrafią skutecznie sobie radzić. Diagnostyka niepłodności rozwija się bardzo dynamicznie pozwalając coraz dokładniej analizować czynniki chorobowe, dlatego metody inseminacji, czy in vitro, dają coraz większą skuteczność.

Zobacz też: In vitro z komórką dawczyni

Skutki psychologiczne długotrwałego leczenia niepłodności

Co jednak w przypadku, gdy proces leczenia się przedłuża, kolejne badania nie nastrajają optymistycznie, a kolejne próby kończą się niepowodzeniem? W takich wypadkach wskazane, a nawet konieczne może się okazać wsparcie psychologa.

Moment, w którym warto skorzystać z jego wiedzy i doświadczenia, dla każdego może być inny. Niektórzy decydują się na takie wsparcie na początku leczenia niepłodności, inni szukają pomocy w dalszej perspektywie. Ważne jest by mieć świadomość, że problemy z płodnością mogą się przekładać na inne płaszczyzny życia. W konfrontacji z niepłodnością zmienia się bowiem postrzeganie otaczającego nas świata i nas samych.

Trudności w staraniach o potomstwo negatywnie wpływają na psychikę obojga partnerów. Długotrwały proces leczenia może prowadzić do chronicznego stresu, spadku poczucia własnej wartości, a w skrajnych przypadkach do depresji. Stopień natężenia emocji zazwyczaj jest uzależniony od czasu, w jakim dana osoba jest narażona na szkodzące psychice czynniki.

Im dłuższy okres leczenia niepłodności, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków psychologicznych. Ciągła huśtawka nastrojów wynikająca z ogromnych pokładów nadziei przy każdym cyklu, a potem rozczarowań w sytuacji niepowodzenia, dla każdego z partnerów jest cierpieniem, które każdy znosi inaczej. Wahania emocjonalne mogą być tak duże, że pary często zaczynają się kłócić i oskarżać. Napięcia rosną, gdy problemy z płodnością zostały zdiagnozowane tylko u jednego z partnerów.

Zobacz też: Wady genetyczne płodu – czy częściej występują po in vitro?

Niepłodność trudniejsza dla kobiet?

Według badań, większe prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków psychicznych zmagania się z niepłodnością dotyczy kobiet, ale może to być wynikiem mniejszej liczby badań przeprowadzanych wśród mężczyzn z diagnozą niepłodności. Wczesne i właściwe określenie źródła zaburzeń emocjonalnych może je w znacznym stopniu zniwelować, co bezpośrednio przełoży się na poprawę formy psychicznej partnerów i zwiększy szanse na powodzenie w leczeniu niepłodności.

Pomoc profesjonalna psychologa i psychoterapeuty proponowana osobom dotkniętym problemem niepłodności może mieć różne formy. Podstawowe to rozmowa i konsultacja psychologiczna oraz psychoedukacja. Bardziej zaawansowane, sięgające do głębszych problemów, takich jak rywalizacja w związku czy zaburzenia seksualne, wymagają psychoterapii indywidualnej, terapii pary oraz – w niektórych sytuacjach – psychoterapii grupowej. Na każdym etapie leczenia osoby zmagające się z niepłodnością potrzebują wsparcia psychologicznego, np. w postaci warsztatów podnoszących kompetencje osobiste i ułatwiających radzenie sobie z emocjami i stresem, czy poprawiających komunikację w parze.