Procedura zapłodnienia in vitro i zamrażania zarodków
Procedura in vitro polega na pobraniu komórek jajowych od kobiety i nasienia od mężczyzny, a następnie na zapłodnieniu tych komórek w warunkach laboratoryjnych. Zarodki powstałe w wyniku zapłodnienia in vitro są hodowane przez 2-5 dni w specjalnym pożywce, a następnie przenoszone do macicy kobiety.
Jednak często w procedurze in vitro powstaje więcej zarodków, niż można przenieść do macicy za jednym razem. Wówczas nadliczbowe zarodki są zamrażane w ciekłym azocie w temperaturze -196 stopni Celsjusza i przechowywane w bankach embrionów. Zamrożenie pozwala zachować żywotność zarodków przez wiele lat. Gdy para chce przenieść kolejne zarodki do macicy, są one rozmrażane i poddawane dalszej procedurze.
Zamrażanie zarodków daje szansę na ciążę przy kolejnych podjęciach leczenia bez konieczności stymulacji jajeczkowania i pobierania komórek jajowych. Jest to duża zaleta, ponieważ procedura stymulacji jest obciążająca zarówno fizycznie, jak i hormonalnie dla kobiety.
Przechowywanie zamrożonych zarodków w bankach
Zarodki przeznaczone do zamrożenia są w specjalny sposób przygotowywane, a następnie umieszczane w probówkach wypełnionych odpowiednim płynem. Tak przygotowane są zanurzane w ciekłym azocie, gdzie mogą być przechowywane przez wiele lat.
Zamrożone zarodki są magazynowane w bankach embrionów, które dysponują odpowiednim sprzętem umożliwiającym ich długotrwałe przechowywanie. Para, która poddała się procedurze in vitro, podpisuje umowę z bankiem na przechowywanie swoich zarodków.
Istnieją ściśle określone procedury dotyczące przechowywania i monitorowania stanu zamrożonych zarodków, aby zapewnić im jak najlepsze warunki. Para posiadająca zarodki w banku opłaca abonament za ich przechowywanie.
Adopcja zarodków przez inne pary
Zdarza się, że z różnych powodów para rezygnuje z dalszego wykorzystania swoich zamrożonych zarodków przechowywanych w banku. Wówczas możliwe jest przekazanie ich na rzecz innej bezdzietnej pary, która chce je wykorzystać w leczeniu niepłodności. Takie przekazanie nazywa się adopcją zarodków.
Procedura adopcji embrionów jest szczegółowo uregulowana prawnie. Przekazująca para musi wyrazić pisemną zgodę i zrzec się praw do zarodków. Odbierająca para również składa stosowne oświadczenia. Cały proces odbywa się anonimowo.
Adopcja zarodków daje szansę na macierzyństwo parom, które same nie mogą liczyć na powodzenie procedury in vitro. Jest to rozwiązanie korzystne dla obu stron. Jednak w niektórych krajach taka procedura budzi kontrowersje natury etycznej.
Wykorzystanie zarodków do badań naukowych
Część niewykorzystanych zarodków, za zgodą dawców, jest przekazywana do badań naukowych, np. nad lekami i terapiami dla niepłodnych par. Prowadzi się badania m.in. nad nowymi technikami wspomaganego rozrodu czy możliwościami genetycznej modyfikacji zarodków w celach terapeutycznych.
Naukowcy podkreślają dużą wartość zarodków ludzkich dla postępu medycyny rozrodu i walki z niepłodnością. Jednak wykorzystywanie ludzkich zarodków do celów badawczych budzi liczne kontrowersje natury etycznej. Przeciwnicy tej praktyki uważają, że prowadzi ona do instrumentalnego traktowania istot ludzkich.
Dylematy etyczne związane z losami niewykorzystanych zarodków
Los zamrożonych zarodków, które nie zostały wykorzystane przez rodziców biologicznych ani przekazane innym parom czy na cele badawcze, rodzi liczne dylematy etyczne.
Część ekspertów uważa, że zarodki, jako potencjalne istoty ludzkie, powinny być chronione i nie wolno ich niszczyć. Inni argumentują, że zarodki nie posiadają jeszcze cech człowieczeństwa i nie należy im przypisywać takiej samej wartości, co osobom już urodzonym.
Pary decydujące się na in vitro powinny być świadome tych dylematów i podjąć decyzję, co powinno się stać z ich zarodkami w przypadku, gdy nie zostaną wykorzystane. Jest to trudny wybór moralny.
